In-ear monitoring: De voordelen van personal monitoring

Een Eerste Overzicht Van In-ear Monitoring

Weet je nog hoe geweldig die podiummonitors vroeger klonken? Je hoorde echt alles, rondzingen kwam niet voor, de volumeniveaus waren voldoende (en niet gevaarlijk) en de monitortechnicus reageerde direct op al je verzoeken... Als je dat niet bekend voorkomt, dan ben je niet de enige! Iedereen die wel eens live optreedt, heeft wel eens een slecht monitorsysteem meegemaakt, maar zelfs goede systemen kennen zo hun beperkingen door de wetten van de natuurkunde, en die wetten gelden voor iedereen. Het idee van personal monitoring ontstond uit het verlangen om een luisterervaring op het podium te creëren die de beperkingen van de traditionele vloerluidsprekers kon doorbreken.

Superieure Geluidskwaliteit

Er spelen verschillende factoren mee die samen zorgen dat de geluidskwaliteit van personal monitor systemen superieur is. Tot deze factoren behoren het juiste volume per artiest, een hogere gain-before-feedback, een betere gehoorbescherming, lagere stembelasting en minder overspraak in de zaalmix.

Het Juiste Volume

De meest gestelde vraag aan monitortechnici is “Kun je me harder zetten?” (En dan niet altijd zo beleefd.) Helaas is het niet altijd zo eenvoudig. Er zijn veel factoren die beperken hoe hard een signaal kan worden weergegeven via traditionele podiummonitors: het vermogen van de versterkers, het rendement van de luidsprekers en als belangrijkste factor de potentiële akoestische versterking. Een andere factor waardoor men zichzelf moeilijk kan horen is het geluidsniveau op het podium zelf. Zangers zijn vaak volledig afhankelijk van podiummonitors, en dat in tegenstelling tot gitaristen, bassisten en keyboardspelers waarvan de instrumenten meestal al versterkt worden weergegeven. En drummers maken uiteraard ook zonder versterking al heel veel geluid.

Er breekt op het podium dan ook vaak een volumestrijd los waarin musici zichzelf proberen te blijven horen te midden van steeds meer lawaai. Een heldere zangweergave wordt moeilijk als er andere instrumenten aan de monitormix moeten worden toegevoegd, bij gebruik van te weinig mixers. Keyboards, akoestische gitaren en andere instrumenten die alleen via de monitors zijn te horen, concurreren vaak met de zang om ruimte in de geluidsmix. Een persoonlijk monitoringsysteem beschermt gebruikers zowel tegen ongewenste podiumherrie als tegen een slechte akoestiek, en levert een “studio-achtige” geluidskwaliteit op het podium.

De monitormix kan daarbij namelijk individueel worden aangepast zonder te hoeven vechten tegen oncontroleerbare factoren.

Gain-Before-Feedback

Om meer monitoringvolume te creëren met de traditionele podiumluidsprekers zijn er steeds meer versterkers en luidsprekers nodig, maar dit kan niet onbeperkt doorgaan. De factor gain-before-feedback geeft aan in welke mate een microfoon kan worden versterkt zonder te gaan rondzingen. Eenvoudig gezegd... hoe groter je afstand tot de microfoon is of hoe dichter de microfoon zich bij de luidspreker bevindt, en hoe groter de afstand tussen de luidspreker en de luisteraar, hoe lager de beschikbare gain-before-feedback is. Laten we eens kijken naar een gemiddelde podiumopstelling. De microfoon bevindt zich dicht bij uw mond; dat is goed. De microfoon bevindt zich (tamelijk) dicht bij de monitorluidspreker; dat is slecht. De afstand tussen de monitorluidspreker en uw oren is (tamelijk) groot; ook dat is slecht. Rondzingen ontstaat wanneer hetzelfde geluid steeds opnieuw door een microfoon wordt opgepikt en via een luidspreker steeds harder wordt versterkt. Een goede monitoring kan echter niet zonder een zekere mate van versterking. Personal monitoring maakt een einde aan het probleem van gain-before-feedback. De “luidsprekers” zijn hierbij als het ware in de gehoorgang geplaatst, en zijn niet langer hoorbaar voor de microfoon. Door de terugkoppeling te verbreken, is het volumeniveau voortaan op elk gewenst niveau in te stellen – en dat brengt ons bij het volgende onderwerp.

Gehoorbescherming

Langdurige blootstelling aan extreem hoge geluidsdrukniveaus kan makkelijk gehoorschade veroorzaken. Sommige artiesten dragen oordopjes om hun gehoor te beschermen, maar zelfs de beste oordoppen kunnen de frequentierespons enigszins beïnvloeden. Individuele monitorsystemen bieden dezelfde gehoorbescherming als oordoppen, en bevatten bovendien miniatuurluidsprekers. Daarmee heeft elke artiest het monitoringvolume in eigen hand. Klinkt het geluid te hard, dan is er geen reden om het monitorvolume niet omlaag te draaien tot een comfortabel luisterniveau. We raden aan om een ingebouwde limiter te gebruiken om te voorkomen dat harde geluidspieken permanente gehoorschade veroorzaken.

Lagere Stembelasting

Naast een comfortabel volume is het vooral de helderheid van het signaal dat de stembelasting voor zangers vermindert. Want om te compenseren voor monitorsystemen die onvoldoende zangversterking bieden, forceren veel zangers hun stem omdat ze harder willen zingen dan normaal of gezond is. En alle zangers weten hoe belangrijk de conditie van hun stem is, want raak je je stem kwijt, dan verlies je ook meteen je bron van inkomsten. Bescherm daarom altijd je “instrument,” en personal monitors zijn daarbij cruciaal voor een lange carrière.

Stereo Monitoring

Een groot voordeel van de meeste individuele monitoringsystemen, is de mogelijkheid om stereo weer te geven. Dit geldt heus niet voor alle situaties, vooral wanneer de mixmogelijkheden beperkt zijn, maar met een stereomix is ook voor monitoringtoepassingen een meer realistische luisterervaring te creëren. Ons hele leven speelt zich in stereo af; dan is het niet meer dan logisch dat een stereo-monitormix ook op het podium natuurlijker zal klinken. Bij stereo volstaan bovendien lagere monitoringvolumes.

Overspraak In De Zaalmix

Het gebruik van personal monitors heeft niet alleen voordelen voor de artiest. Een ongewenst neveneffect van podiummonitors is dat hun geluid ook in de zaal te horen is. Hoge frequenties planten zich gericht voort, maar luidsprekers stralen lage frequenties in vrijwel alle richtingen uit. Deze eigenschap bemoeilijkt het werk van de FOH-geluidstechnicus (front-of-house) om een goede zaalmix te creëren waarin zo min mogelijk podiumgeluid doorklinkt. De lage frequenties die de monitorluidsprekers produceren, laten de zaalmix “dof” klinken en beïnvloeden de verstaanbaarheid van de zang, vooral in kleine zalen. Zonder podiumwedges klinkt het geluid ineens veel helderder.

Verplaatsbaarheid

De verplaatsbaarheid is een belangrijke factor voor rondreizende bands, en bij opstellingen waar de geluidsinstallatie of het podium na elk optreden wordt opgeruimd. Met een monitoringsysteem met 3 of 4 luidsprekers van zo'n 20 kilo per stuk, plus één of meer versterkers van 25 kilo heb je nog maar een kleine opstelling.

Daarentegen past een compleet personal-monitoringsysteem in een klein koffertje. Ook om puur esthetische redenen of voor de overzichtelijkheid kan het wenselijk zijn om geen wedges of dikke luidsprekerkabels op het podium te leggen. Dat geldt bijvoorbeeld voor bepaalde feesten en partijen, en bij kerkoptredens, waar een professionele, onopvallende uitstraling net zo belangrijk kan zijn als een goede geluidskwaliteit. Personal monitors scheppen overzicht op het podium en geven een professionele uitstraling.

Mobiliteit

Monitor wedges produce a “sweet spot” on stage; a place where everything sounds pretty good. If you move a foot to the left or right, suddenly things do not sound as good anymore.

The relatively directional nature of loudspeakers, especially at high frequencies, is responsible for this effect. Using personal monitors, though, is like using headphones – the sound goes where you go.

The consistent nature of personal monitors also translates from venue to venue. When using wedges, room acoustics play a large part in the overall quality of the sound.

Since professional earphones form a seal against ambient noise, acoustics are removed from the equation. In theory, given the same band with the same members, the monitor settings could remain virtually unchanged, and the mix will sound the same every night.

Individuele Controle

Het meest praktische voordeel van personal monitors is wellicht de controle die je hebt over wat je hoort. De geluidstechnicus creëert uiteraard nog steeds het signaal, maar personal monitorsystemen geven de artiest zelf ook invloed, zoals regeling van het volume en keuzemogelijkheden uit verschillende mixen. Wanneer alles harder moet klinken, hoeft een artiest niet meer driftig te gebaren naar de monitortechnicus, maar kan hij of zij zelf het algemene volume via het bodypack verhogen.

Nog meer individuele invloed is mogelijk bij mix-mode systemen, waarin het bodypack de linker- en rechteraudiosignalen van een stereomixer combineert en naar de oortelefoons links en rechts stuurt. De ingangen van het systeem zijn dan “Mix 1” en “Mix 2” in plaats van links en rechts. Met de balansregelaar van de ontvanger regelt de artiest vervolgens zelf zijn of haar mix en kan daarbij kiezen uit de twee mixkanalen, of luisteren naar een combinatie van beide mixkanalen en daarbij het geluidsniveau van beide regelen. De balans naar links draaien verhoogt geleidelijk het volume van “Mix 1” in beide oren, en verlaagt daarbij het niveau van “Mix 2,” en vice versa.

Door de artiest zelf zijn of haar monitormix te laten regelen, heeft de geluidstechnicus meer tijd om het geluid van de band goed te laten klinken voor het publiek, in plaats van aandacht te moeten besteden aan de band. Een goedkopere oplossing voor mono-systemen is het koppelen van verschillende ingangen aan één en dezelfde zender, met elk een eigen volumeregelaar. Dat houdt wel in, dat deze zender zich dichtbij de artiest moet bevinden zodat hij of zijn de mix snel aan kan passen.

Mix Op Maat In Vier Eenvoudige Stappen